TEMIR TANQISLIGI
Tanadagi temir tanqisligi holatlari «temir tanqisligi anemiyasi» ga olib kelishi mumkin, bu holat gemoglobin va qizil qon tanachalarining kamayishi bilan tavsiflanadi, bu esa insonning hayot sifatini yomonlashtiradigan alomatlarni keltirib chiqaradi.
Temir yetishmasligidan kelib chiqadigan dastlabki alomat – charchoq. Go’sht va baliqni oz iste’mol qiladigan yoki vegetarian parheziga rioya qiladigan ayollar va o’smirlarning temir zaxiralari past bo’ladi.
Homiladorlik davrida temir tanqisligi, nima bo’lishidan qat’i nazar, ona va bola kasalligini oshirishi mumkin, shuning uchun perinatal o’lim, erta tug’ilish yoki kam vazn bilan tug’ilishi xavfini oshiradi.
TEMIR TANQISLIGINING ASOSIY SABABLARI
Temir tanqisligi buzilishining rivojlanishiga va natijada kamqonlikning paydo bo’lishiga ta’sir qiluvchi ko’plab omillar mavjud. Quyida asosiy sabablar keltirilgan:
- OZIQ -OVQAT SABABLARI:Oziq-ovqat orqali temirni kam iste’mol qilish – odatda kattalarda temir tanqisligini keltirib chiqarmaydi, lekin emizish va homiladorlik davrida bu mikroelementning fiziologik ehtiyojlari oziq-ovqat bilan qoplanmaydi va shuning uchun temirni qo’shimcha iste’mol qilish zarur, hatto bolalar uchun ham 4-6 oylikdan boshlab. Bolalik, o’smirlik va homiladorlik davrida temirga fiziologik talablar ortadi.
Katta ta’sirga qaramay, oziq -ovqatda temir yetishmasligi kamqonlikning asosiy sababi hisoblanmaydi. Temirning malabsorbtsiyasi temir etishmasligining keng tarqalgan sababi emas, faqat gastrektomiya qilingan yoki malabsorbtsiya sindromi bo’lgan shaxslar bundan mustasno. Bu bemorlarning qariyb 50 foizi keyingi yillarda temir tanqisligi kamqonligidan aziyat chekadi.
O’simliklarga asoslangan parhezlar, ayniqsa, vegetarianlar uchun, tarkibida temir yo’qligi yoki kam so’rilishi sababli temir tanqisligini keltirib chiqarishi mumkin, chunki u gem bo’lmagan temir shaklida taqdim etilgan. - ABSORBSIYA MUAMMOLARIAtrofik gastrit kabi ba’zi kasalliklarda oshqozon kislotaliligi pasayadi va gem bo’lmagan temirning so’rilishi kamayadi. Bu holat temir tuzlari yoki hayvonot manbalari temirining so`rilishiga ta’sir qilmaydi.
Boshqa holatlar, masalan, seliakiya kasalligi, temirning so’rilishiga to’sqinlik qiladi va kamqonlikka olib kelishi mumkin. - QON YO’QOTISH VA QON KETISHI:kattalarda temir tanqisligining eng ko’p uchraydigan sababi hisoblanadi. Ular turli sabablarga ko’ra bo’lishi mumkin. 15 yoshdan 45 yoshgacha bo’lgan ayollarda ko’pincha hayz ko’rish bilan bog’liq qon ketishi kuzatiladi.
Postmenopozal ayollarda va temir tanqisligi kamqonligi bo’lgan erkaklarda asosiy sabab odatda oshqozon-ichak traktining surunkali qon yo’qotishidir, bu gastroesofagial reflyuks, qizilo’ngach churrasi, ezofagit, NYQVlarni ortiqcha ishlatish, oshqozon yarasi, parazitlar yoki neoplastik kasalliklar bilan bog’liq bo’lishi mumkin.
TEMIR TANQISLIGINI DAVOLASH
Temirga asoslangan dorilar yoki qo’shimchalarni qabul qilish temir tanqisligini davolashda asosiy tanlov hisoblanadi. Shu bilan birga, klinik amaliyotda ushbu terapevtik guruh bilan bog’liq bo’lgan asosiy muammolardan biri temirni yuborish bilan bog’liq nojuya ta’sirlarning paydo bo’lishi bo’lib, bu davolashda qiyinchiliklarga va bemorni uzoq muddatli davolanish uslubiga rioya qilishiga olib kelishi mumkin.
Garchi ko’plab shifokorlar nojuya ta’sirlar muammosini bartaraf etish uchun turli xil davolash usullari bilan tajriba o’tkazgan bo’lsalar ham, ular temir tanqisligi uchun uzoq muddatli davolanishga to’sqinlik qiladilar. Bundan tashqari, temir tanqisligi bo’lgan bemorlarda ham oz miqdorda (10% dan 20% gacha) so’riladigan temirni o’zlashtira olmaydigan tananing fiziologik qobiliyatsizligi ko’pincha klinik holatni yomonlashtiruvchi oqibatlarga olib keladi.
Agar terapiya rad etilsa, temirning so’rilishi va bardoshliligini yaxshilaydigan, davolashning yuqori samaradorligini ta’minlaydigan, temir tanqisligi holati muammosini yetarli darajada hal qilishga imkon beradigan yangi dori-darmonlarga ehtiyoj seziladi.
Agar terapiya rad etilsa, temirning so’rilishi va bardoshliligini yaxshilaydigan, davolashning yuqori samaradorligini ta’minlaydigan, temir tanqisligi holati muammosini yetarli darajada hal qilishga imkon beradigan yangi dori-darmonlarga ehtiyoj seziladi.
FORTIFERRUM®ni Uzum saytidan хarid qilish mumkin
FORTIFERRUM®ni telegramning ArzonApteka boti orqali yaqin-atrofdagi dorixonadan тopish mumkin
Toshkent, O‘zbekiston, Chimkent ko‘chasi
Tel:
(+998) 93 111 10 05, 71 208 50 10, 71 208 89 00
E-mail: info@arashan.uz
